Literatuur Wetenschappen

Epos over de burgeroorlog tussen Caesar en Pompeius van de Romeinse dichter (39-65 na Chr.). Caesar bij de rivier de Rubico, Pompeius vermoord op een Egyptisch strand, de woestijnmars van Cato in Libië: drie van de vele dramatische hoogtepunten in het historische epos Burgeroorlog (De Bello Civili) van de jonge, briljante Romeinse dichter Lucanus.

Dit oorlogsdrama, "méér dan een burgeroorlog', voert de lezer over de toentertijd bekende delen van de aarde en maakt hem tot getuige van een wereldoorlog tussen de twee beroemdste generaals en politici van Rome: Caesar en Pompeius. In latere tijden van oorlog en revolutie werd dit epos veel gelezen en geciteerd, en is de schepper ervan een tweede (anti-) Vergilius genoemd. Onder het regime van keizer Nero werd de jonge dichter Lucanus (39-65 n.Chr.), evenals zijn oom, de filosoof Seneca, gedwongen zichzelf te doden, mede vanwege zijn klachten over het verlies van de republikeinse vrijheid. Voor het eerst verschijnt in Nederland een volledige metrische vertaling van dit epos

Drie komedies van de Oudgriekse toneelschrijver (5e-4e eeuw v. Chr.). De komedies van Aristofanes, de grootste en succesvolste Griekse blijspeldichter, zijn een mengeling van revue, show, musical, politieke satire en boertige en burleske klucht. Doorgaans wordt in het begin een briljant idee geopperd, waarna komische vragen worden gesteld en de misverstanden ontstaan. Min of meer serieuze debatten worden vervolgens afgewisseld met lyrische passages, woordgrappen en dubbelzinnigheden worden gedebiteerd en tragedies geparodieerd. Onveranderlijk is het einde chaotisch, vol drank, seks, zang en dans.Deze ingrediënten zijn dus terug te vinden in het drietal hier aangeboden komedies. Daarvan is Kolenbranders of Acharniërs uit 425 het oudste stuk. Het handelt over een boer die, gedwongen door de oorlog in Athene, onderdak heeft gezocht en zich eraan ergert dat de vrede zo lang op zich laat wachten. Daarom besluit hij op eigen houtje een verdrag met de vijand te sluiten. De gevolgen blijven niet uit.Drie jaar later produceerde Aristofanes Wespen, de insecten waaraan de leden van de juryrechtbank in Athene hem deden denken. Met veel moeite weet een zoon zijn vader, die aan de ziekelijke 'proceszucht' lijdt, van zijn kwaal te genezen. De heropvoeding die de oude man hierna krijgt, leidt tot hilarische taferelen. Van heel ander kaliber is Kapitaal, het laatste blijspel van Aristofanes dat ons is overgeleverd (388). De god van het kapitaal, die lang blind is geweest en daardoor steeds de verkeerde mensen heeft bevoordeeld, wordt van zijn oogkwaal afgeholpen. Dit veroorzaakt een omwenteling, die zelfs in de godenhemel te merken is.Hein L. van Dolen vertaalde eerder Aristofanes Vrouwenstaking (Lysistrata), Vrouwenfeest (Thesmoforiazousai) en Vrouwenpolitiek (Ekklesiazousai). Van de hier gepresenteerde blijspelen is Wespen nog nooit in het Nederlands weergegeven en Kolenbrander slechts in een gekuiste, niet volledige versie.

Integrale vertaling van de oden op overwinnende atleten van de Griekse dichter (520-438 v. Chr.). Onze moderne Olympische spelen gaan terug op een traditie die in de oudheid atleten uit de hele Griekse wereld samenbracht bij heilige spelen in Olympia, Delfi, Nemca en op de Isthmos van Korinthe. Zij streden er om de overwinning en de onvergankelijke roem. Hun prestaties werden niet alleen vereeuwigd door beeldhouwers en schilders, maar ook door dichters. De grootste onder hen, en volgens velen de grootste lyricus van de oudheid tout court, was Pindaros (ca. 520- 445).Voor de viering van Olympische en andere winnaars schreef de zanger van Hellas talrijke oden, die bewaard zijn gebleven. Dat laatste is op zichzelf al veelzeggend gezien de fragmentarische overlevering van de overige Griekse lyriek. Centraal in deze Olympische, Pythische, Nemeïsche en Isthmische oden staat niet zozeer het sportieve gebeuren zelf, als wel de verheerlijking van de succesvolle atleet, zijn stam en zijn stad. De aristocratische Pindaros kadert die lof in het hele archaïsche systeem van waarden en bezingt het precaire geluk van de mens die zich even een god weet. Hij grijpt daarvoor terug op de oude mythen. Hij vertelt en herschept ze en geeft ons daarmee een laatste kijk op de mythisch-religieuze denkwereld van de oude Grieken, vlak voor het rationalisme van de sofisten zijn intrede doet. In een werveling van plastische beelden, flitsende gedachten en wisselende ritmen leren we de diepte van Pindaros' denken kennen, en worden we gegrepen door de enorme kracht van zijn poëzie. Zijn magistrale gelegenheidsgedichten werden bewonderd door Horatius en Quintilianus, door Goethe en Hölderlin, door Kloos en Couperus, en blijven een uitdaging voor postmodernisten

Drie satirische teksten van de Griekse schrijver (120-180 na Chr.). Met zijn vlijmscherpe en vaak humoristische pen prikt Lucianus (ca. 120-180) alle waanwijsheden, dubbele bodems, drogredenen en schijnbare heldhaftigheden van tijdgenoten door. En dat gaat op een manier die ons, bijna negentien eeuwen later, nog altijd amuseert. Wie was die Lucianus? Syriër van geboorte, bereikte hij een wonderlijk meesterschap in de Griekse taal. Aanvankelijk trad hij op als pronkredenaar, maar vanaf middelbare leeftijd legde hij zich toe op het schrijven van satirisch proza. Zijn roem berust vooral op zijn scherpe toon en originele aanpak. Voor deze uitgave zijn drie van zijn geschriften uitgekozen: De fantasten en de realist, griezelverhalen en onwaarschijnlijke gebeurtenissen, waaraan we de bekende geschiedenis van de Tovenaarsleerling danken: Het levenseinde van Peregrinus, over de man die zich in de hoop op eeuwige faam publiekelijk op de brandstapel stortte, volgens Lucianus louter uit ijdelheid, en tenslotte Alexander, de valse profeet, over een aartsoplichter met een eigen orakel-fabriek. Met deze beunhazen worden door Lucianus eens en voor al op virtuoze wijze korte metten gemaakt. Hein van Dolen vertaalde eerder voor de Baskerville Serie werk van Aristofanes, Plutarchus. Theofrastos en Lucianus.

volledige werken deel 41

Vrije berijmde vertaling van de oudgriekse komedie over de filosoof Sokrates.

Drie komedies door de klassieke Griekse toneelschrijver (5e eeuw v. Chr.).

Twee redevoeringen van de Noordafrikaanse schrijver (125-185), voorbeelden van origineel en publiektrekkend taalgebruik

Parodistische en satirische schetsen van de Oudgriekse schrijver (ca. 150 na Chr.).

Metrische vertaling van het Oudgriekse epos.

Vertaling in zevenvoetige jamben van het gedicht over mythologische gedaanteverwisselingen van de Latijnse dichter (43 v. Chr.-17 na Chr.).

Twee filosofische dialogen met Sokrates over vroomheid en plichtsbetrachting.

Drie teksten van de Griekse schrijver Lucianus, waaronder 'Erotes', over homoseksuele 'eros' en 'Toxaris' over mannelijke kameraadschappen.

Vertaling van het 21e boek van "Ab urbe condita" van de Romeinse geschiedschrijver (59 v. Chr. - 17 n. Chr.)

Pleidooien van: Gorgias, Antifon, Lysias, Isaios, Isokrates, Demosthenesen Aischines

Taal is de prachtigste gave van de evolutie aan de mensheid. Maar waarom zijn er zesduizend verschillende talen? Salomon Kroonenberg gaat in zijn nieuwe, aanstekelijke boek op zoek naar de oorsprong van onze veeltaligheid. Begon het spreken met klappertanden of met klikjes? Was er ooit één taal voor alle mensen? Wat gebeurde er écht in de toren van Babel? Is er een verband tussen landschap en taal? De held van het boek is Kroonenbergs grootvader die maar liefst veertien talen sprak. Zelfs in het concentratiekamp Theresienstadt zat hij nog Russisch te leren. De binnenplaats van Babel is de fascinerende zoektocht van een geoloog met een talenknobbel, een eenentwintigste-eeuwse uomo universale, met een onverzadigbare nieuwsgierigheid naar álles.

Essays over Nederlandse 20e-eeuwse schrijvers.

Zegevierende veldheren namen de fraaiste beelden mee naar Rome en toonden die in triomftochten aan het volk. Bij sommige senatoren ging hebzucht boven staatsbelang. Sommigen moesten zich daarvoor zelfs bij de rechtbank verdedigen. De beruchtste Romeinse kunstrover is Gaius Verres, van wie Cicero een onthutsend beeld schetst. De Romeinse elite betaalde grof voor Griekse kunstobjecten. Sommige collecties waren beroemd. Talloze voorwerpen werden per schip naar Rome gebracht, maar een aantal heeft zijn bestemming nooit bereikt. Onderzoekingen op de zeebodem vertellen verhalen over exorbitant dure sculpturen, maar ook over gemengde ladingen met kunst voor liefhebbers met een kleine beurs. Het Romeinse rijk ging ten onder, maar de praktijken van toen keerden terug. Napoleon bracht roofkunst uit Italië naar het Louvre. Kunstenaars, architecten en gefortuneerde liefhebbers kochten vazen en beelden in Italië en Griekenland - en overschreden daarbij soms de grenzen van het betamelijke. De discussie over "kunstrovers" gaat door tot op de dag van vandaag.

Paulien Cornelisse is een groot liefhebber van de Nederlandse taal. "Je ergeren? Dat doe je maar in je vrije tijd," zegt Paulien, om vervolgens als een detective op zoek te gaan naar taalvernieuwingen, miscommunicaties en bizarre gesprekswendingen. In 'Taal voor de leuk', haar derde taalboek, deelt ze haar nieuwste fascinaties. Waarom zegt de conducteur in de trein "UhLelystad" in plaats van gewoon "Lelystad"? Kun je beter "ARG" whatsappen of "ARGH"? Wat zijn dwangclichés? Auto-irritaties? En wat is woordaanelkaarplakkisme? Scherp, onderzoekend en met een vrolijk relativeringsvermogen neemt Paulien de taal onder de loep.