Literatuur

Keuze uit de publicaties van de Vlaamse dichter (1956-1977).

De bejaarde E. Busken verblijft tegen zijn wil in de gesloten afdeling van een verzorgingscentrum waar men niet spreekt van patiënten, maar van cliënten. Is hij dement? In ieder geval is hij geïnterneerd om af te kicken van een verscheidenheid aan verslavingen. Hij zegt niets en lijkt ook niets te horen. Roerloos in zijn rolstoel staart hij voor zich uit, terwijl hem inmiddels niets ontgaat van wat er om hem heen plaatsvindt en dat hij inwendig van snerpend commentaar voorziet. Met zijn medebewoners bemoeit hij zich niet, louter in beslag genomen door zijn eigen ongericht door elkaar wentelende gedachten. Deze bewegen zich van verontwaardiging en machteloos verzet tegen zijn situatie via troebele herinneringen naar megalomanie. Hij acht zichzelf een groot wetenschapper, filosoof en schrijver, jammerlijk miskend en misplaatst tussen de andere cliënten, die in de war zijn als hijzelf.0'Cliënt E. Busken' beschrijft een dag uit zijn leven in de instelling, inclusief zijn warrige gedachtenuniversum. Brouwers doet dat vanop gerede afstand met nabije betrokkenheid. Een korte roman, navrant en hilarisch.

Grote man in Vladiwostok! is Fons Nieuwenhuijs, politiek adviseur en communicatiestrateeg, die de ambitie heeft om zijn vriend Hans Portielje 'neer te zetten' in de Haagse politiek. Zijn aanbeden vrouw Pam, ex-tv-presentatrice, met wie hij een eigen bureau runt, ziet niks in het project - waarschijnlijk omdat Hans nogal een womanizer is, die zijn keurige Margot van Heusden Altena (ja, van de vroegere minister) belazert met toevallige studentes. Nieuwenhuijs zelf is niet zo'n vrouwenjager, hij heeft genoeg aan de een à twee gezinnetjes die hij ooit per ongeluk heeft gesticht en waar Pam voor haar eigen bestwil niks van weet. Bron: Flaptekst, uitgeversinformatie.

"Bij de nachtelijke oversteek naar bevrijd gebied - in het laatste oorlogsjaar - raakt de veertienjarige Tin van Heel zijn vader kwijt. Een nacht en een dag en een avond waakt hij in de uiterwaarden, maar zijn vader komt niet meer boven water. Dertig jaar later reist een man, Tin van Heel, met zijn vrouw Vic naar de binnenlanden van West-Afrika om een Foster Parents-kind te bezoeken. Op de dag dat ze het dorp bereiken wordt Vic overvallen en meegenomen. Tin begrijpt dat hij niet moet afwachten maar handelen - wat de situatie juist gruwelijk uit de hand doet lopen. Weer dertig jaar later reist een kleinzoon naar Havana om zijn onbekende grootvader, Tin van Heel, van de ondergang te redden in een vervuild staatshospitaal

Bij de dood van zijn moeder - met wie hij al jaren geen contact meer had - herinnert de schrijver zich weer de gebeurtenissen die tot die verwijdering geleid hebben. In zijn ogen is zijn moeder geheel ontluisterd in het Japanse concentratiekamp Tjideng, waar zij lichamelijk aftakelde, kaal werd geschoren en bovendien voor zijn ogen - hij was vijf jaar - op een gruwelijke manier werd afgetuigd. In tegenstelling tot 'Brief aan mijn moeder' van Ischa Meijer, waarmee het vergeleken zou kunnen worden, is het boek eigenlijk een eerbetoon voor de moeder die onder de meest gruwelijke omstandigheden - Tjideng had een beruchte sadistische kampcommandant - met veel moed haar kinderen probeerde te beschermen. De roman was aanleiding tot een felle polemiek met Rudy Kousbroek over de Indische interneringskampen.

Na jaren vol studie, bezoek aan ontelbare bibliotheken, diepe contemplatie, sisyfusarbeid en schrijfwerk heeft Herman Brusselmans zijn monumentale John Muts-biografie voltooid. De tienduizenden lezers die nog nooit van John Muts hebben gehoord, leren niet alleen op een intrigerende wijze de ouders, grootouders en andere familieleden van Muts kennen, doch ook John Muts zelf, alsmede z'n eerste grote liefde, z'n schoonzusje Brigitte, en z'n tweede grote liefde, de microbiologe Lena. De vragen die bijna van iedere pagina in deze meesterproef spatten, zijn: wie was John Muts eigenlijk? Hoe kwam het dat hij gaandeweg een van de meest depressieve, van levenswalg gevulde personen van Vlaanderen werd? We kunnen zeggen dat Brusselmans zich thans ook heeft ontwikkeld tot een biograaf die meteen tot een heel select groepje gaat behoren. Na het lezen van zijn biografie zal niemand ooit het exceptionele genie John Muts nog kunnen vergeten.

Bevat behalve de genoemde titels nog 34 verhalen die niet eerder in boekvorm waren verschenen; sommige modermismen zijn verbeterd of aangevuld, en er heeft een herschikking plaatsgevonden. 

Ook het privé-leven van een middelbare auteur van een standaardwerk over de fuga wordt beheerst door muzikale motieven.

Het Belgisch labyrint van Geert van Istendael is onmiddellijk na verschijnen toegejuicht als een klassieker in onze letteren. Taalgrens en ruimtelijke wanorde, de industriële glorie van Wallonië en de ellende van Brussel, Verkavelingsvlaams en plat Gents, Philips II en Willem I, zwart en wit, rechts pacifisme en links conservatisme, van Julius Caesar tot Bart De Wever, van Karel de Grote tot Elio Di Rupo, dit alles en nog veel meer vertelt, analyseert, vergelijkt, verklaart, vervloekt Geert van Istendael in dit boek. Hij is daarbij erudiet en grappig, soms keihard, dan weer vertederend, niet vies van krachtige standpunten, maar altijd met grote eerbied voor feiten en, in de mate van het mogelijke, objectiviteit.

Bijdragen van en over (niet alle in het Nederlands) Gunter Grass, Gao Xingjian, Mark Leenhouts, V.S. Naipaul, Jan Brokken, Imre Kertesz, Vera Illes, J.M. Coetzee, Robert Dorsman, Elfriede Jelinek, Andrea Kluitmann, Harold Pinter, Carel Alphenaar, Orhan Pamuk, Ger groot, Doris Lessing, Elsbeth Etty, J.M.G. Le Clezio en Jacq Vogelaar