Essays

De menselijke huid is méér dan een zichtbaar omhulsel dat beschermt tegen de buitenwereld. De huid heeft haar eigen taal, betekenis en geschiedenis. In Omtrent de huid wordt de betekenis van de huid in relatie tot het ontstaan van de mens, cultuur, religie, kunst en wetenschap belicht. Door de tijden heen heeft de mens zijn huid verhuld en weer blootgegeven, daartoe aangezet door klimaat, mode en moraal. Terwijl opvattingen over schoonheid, erotiek, reiniging en kleding hierbij eveneens een rol speelden. Aan deze cultuur-historische en antropologische veranderingen worden verschillende hoofdstukken gewijd, evenals aan verschillende vormen van kunst die de huid bijzondere dimensies verlenen. Zo vormen aangebrachte tekens op de huid bij sommige natuurvolkeren het archief van leven en dood. De huid is het aangezicht van de mens. Mensen beoordelen elkaar op vorm, kleur en gaafheid. Maar wat is schoonheid en wat is het tegenovergestelde daarvan? Persoonlijke ervaring en beleving en culturele achtergrond bepalen de esthetische opvattingen. Wie niet tevreden is met zijn uiterlijk, kan proberen het te verbeteren door middel van cosmetica of plastische chirurgie. In dit boek worden geen uitgewerkte wetenschappelijke exposées gegeven over de betekenis van de huid, maar zijn de bijdragen veeleer verkenningen in essay-vorm die de rijk geschakeerde variatie van factoren aangeven waarbij de buitenste menselijke schil is betrokken.

Wat is de oorsprong van taal? Vrijwel alle diersoorten kennen vormen van communicatie, maar waar moet de basis gezocht worden van het ontstaan van menselijke taal, hoe is de cruciale sprong binnen de evolutie gemaakt? Dertig jaar geleden schreef Frits Staal zijn monumentale studie over het Vedische ritueel van het vuuraltaar en verschafte daarmee inzicht in de regels van het ritueel, die verwant zijn aan die van taal en grammatica. Hij verbond daaraan de revolutionaire hypothese dat taal afstamt van ritueel. Sindsdien heeft Staal zijn theorie aanzienlijk verbreed en verdiept. Met de helderheid en eenvoud die hem zo eigen zijn, ontvouwt hij in het centrale essay van deze bundel zijn nieuwe ideeën. Maar deze bundel biedt veel meer: er zijn essays over het ontstaan van wetenschap in Europa en Azië, over cultureel relativisme, over zedenschandalen in het oude Indië en homoseksualiteit in Azië.

An irresistible invitation to reject the work ethic and enjoy life�s simple pleasures (such as laughing, drinking and lying in the open air), Robert Louis Stevenson�s witty and seminal essay on the joys of idleness is accompanied here by his writings on, among other things, growing old, visiting unpleasant places and the overwhelming experience of falling in love.

Throughout history, some books have changed the world. They have transformed the way we see ourselves � and each other. They have inspired debate, dissent, war and revolution. They have enlightened, outraged, provoked and comforted. They have enriched lives � and destroyed them. Now Penguin brings you the works of the great thinkers, pioneers, radicals and visionaries whose ideas shook civilization and helped make us who we are

Van laag tot hoog heeft het onderwijs in Nederland een dieptepunt bereikt. We zijn er allemaal getuige van, stonden erbij. velen hebben gewaarschuwd, maar niemand heeft de neergang tegengehouden. De verloedering is thans in een stroomversnelling gekomen. Het hoger beroepsonderwijs slokt de universiteiten op. De restanten van de academische wereld zijn ten prooi gevallen aan de bureaucratie à la Kafka, het voortgezet onderwijs heeft vakkennis vervangen door vaardigheid en het basisonderwijs is van een voetstuk in diggelen gevallen. (Arnold Heertje)

Er zal een diepgaand debat op gang moeten komen over de toekomst van ons onderwijs. Te lang en te vaak is het onderwijsbeleid bepaald door partijpolitieke en persoonlijke belangen en opvattingen. Laten we niet bevreesd zijn om de echte problemen helder te benoemen. De vereniging Vrienden van het Gymnasium wil met deze bundel een ieder die de kwaliteit van ons onderwijs ter harte gaat, uitnodigen tot deelname aan dit debat.

Reportages over de Verenigde Staten.

Essays over kunst in het algemeen en poëzie in het bijzonder.

In 'Over het raadsel van woorden, tonen en stemmen' zijn alle stukken verzameld die Cees Nooteboom tussen 2006 en 2009 schreef voor 'Preludium', het blad van het Concertgebouw en het Concertgebouworkest. De essays meanderen langs de muziek en het leven. Reizend door Duitsland, Nederland en Spanje haalt Nooteboom herinneringen op en filosofeert over dromen, vliegangst en de heilige mis. Componisten als Sjostakovitsj, John Cage, Ravel, Schubert, Arvo Pärt en de IJslandse avant-gardist Björn Gustavson komen langs, maar ook schrijvers als Vestdijk, Thomas Mann en Leo Perutz. Op zijn bekende laconieke, erudiete manier belicht Nooteboom alle terreinen van de muziek en etaleert ondertussen zijn inzicht in de condition humaine. Met foto's van Simone Sassen.

‘Watching the president’s Christmas message produces this necropolar, white-mass sensation. Seeing the video broadcast of the Christmas service in the cathedral itself, with these pathetic screens and the young worshippers slumped around them here and there, you tell yourself that God and religion deserved better. Deserved to die, yes, but not this. However, watching the presidential figure and his sonorous inanity, you tell yourself that here at least you got what you deserved. Chirac is useless – that goes without saying – but so are we all ... Uselessness of this kind has no origin: it exists immediately, reciprocally; like a shared secret, you savour it implicitly – with its warm bitterness – particularly in these cold snaps, as the very essence of the social bond. Sanctioned by that other interactive uselessness – the uselessness of the screen.’

World-renowned for his lively and often iconoclastic reading of contemporary culture and thought, Jean Baudrillard here turns his hand to topical political debates and issues. In this stimulating collection of journalistic essays Baudrillard addresses subjects ranging from those already established as his trademark (virtual reality, Disney, television) to more unusual topics such as the Western intervention in Bosnia, children’s rights, Holocaust revisionism, AIDS, the Rushdie fatwa, Formula One racing, mad cow disease, genetic cloning, and the uselessness of Chirac. These are coruscating and intriguing articles, not least because they show that Baudrillard is – pace his critics – still susceptible and alert to influences from social movements and the world beyond the hyperreal.

In vijftien autobiografische essays kijkt Jaap van Heerden terug op kwesties die hem de afgelopen decennia hebben beziggehouden. Vaak kwesties op het grensvlak van psychologie en filosofie, die hij aansnijdt in even puntige als relativerende betogen. Maar hij begeeft zich ook gemakkelijk en onbekommerd op het terrein van de letterkunde en de cultuurkritiek.

Verhalen waarin literaire pastiches en mystificaties een rol spelen. Met o.a. een essay over Multatuli. 

Vijf sterren voor de gaarkeuken is een kleine verzameling van de mooiste essays en essayistische vertellingen die Wessel te Gussinklo in de loop der tijd schreef, en waarin hij (aldus Jeroen Vullings in Vrij Nederland): 'Zijn historische kennis met brede zwiepende bewegingen uitvent.' Sommige daarvan zijn eerder gepubliceerd in diverse kranten en tijdschriften, andere verschijnen hier voor het eerst. De ene keer gaat het om een zaak van gewicht, de andere keer wat minder, maar altijd weet Te Gussinklo de lezer te betrekken met zijn losse, speelse verteltrant en de vaak baldadige toon van deze essayistische verhaaltjes, en steeds is: 'De lucht dun en ijl, het gevaar nabij en de geest vol van een vrolijke boosheid' (Nietzsche).

Wessel te Gussinklo studeerde psychologie in Utrecht. In 1986 verscheen zijn eerste roman De verboden tuin, die bekroond werd met de Anton Wachterprijs. Zijn tweede roman, De opdracht (1995), ontving de Lucy B. en C.W. van der Hoogt-prijs, de ECI-prijs en de F. Bordewijkprijs, en werd genomineerd voor de Libris Literatuurprijs en De Gouden Uil. Zijn meest recente roman, Zeer helder licht, stond op de toplijst van de AKO Literatuurprijs en op de longlist van de Libris Literatuurprijs. In 2015 verscheen het cultuurfilosofische essay Wij zullen aan God gelijk zijn.

'Hoe begint een avontuur? Ik zit in een zeer stille, hoge kamer van de bibliotheek van het Rijksmuseum in Amsterdam.' Met deze zinnen voert Cees Nooteboom de lezer mee in de wereld van de kunst - en beschrijft zijn kennismaking met het werk van een man die eigenlijk helemaal geen kunstenaar wilde zijn: Karl Blossfeldt (1865-1932). Blossfeldt was leraar kunst en liet zijn leerlingen voorbeelden uit de plantenwereld zien om hun esthetisch gevoel te ontwikkelen. Daarvoor fotografeerde hij in natuurlijk licht pas geplukte planten die hij in een stellage had vastgezet. Voor deze uitvergrote plantenafbeeldingen zittend, filosofeert Nooteboom over de grens tussen natuurvorsing en kunst, stelt vragen over de schepper en de oerknal en voert het kunstbegrip van de vergroting aan als de katalysator die structuur naar de voorgrond laat treden en het rijk van de esthetiek binnenbrengt. Het essay gaat vergezeld van zesentwintig foto's van Karl Blossfeldt.

Een indringend essay over het wezen van kunst en oorsprong van de poëzie. Het is geen koele analyse, maar een persoonlijk en bewogen verslag van een reeks intuïtieve ontdekkingen die Aafjes overkwamen bij de Egyptische koningsgraven. De essentie van kunst en poëzie is de overschrijding van de grenzen van leven en dood; het mysterie van het bestaan is er in het geding.

Essays over uiteenlopende onderwerpen.

Inkt. Kapitale stukken bevat de mooiste, de beste, de onverbiddelijkste en de ontroerendste stukken die Gerrit Komrij de afgelopen drie decennia schreef. Ruim twaalfhonderd pagina's flonkerend proza. Over huizen, architectuur en vormgeving. Over de treurbuis. Over dichters en poëzie. Over het leven in Absurdistan. Over de negentiende eeuw. Over homoseksualiteit. Over literatuur- en kunstkritiek. Over macht, politiek en koningshuis. Over de noodzaak van tuinieren. Over boeken en schrijvers. Over de taal en haar gebruiken. Over de tijd en zijn geesten. Over humeuren en temperamenten. Over kunst en cultuurbeleid. Over beelden en spiegels. Over het schrijverschap.

Bundel essays van de Frans-Amerikaanse schrijfster (1903-1977) over de man/vrouw-relatie en besprekingen van films, boeken en muziekstukken.

Cultuurfilosofische essays over onder meer de antieke geschiedschrijving van de Historia Augusta alsook over enkele hedendaagse auteurs als Thomas Mann.

Ernst Kossmann (1922-2003) is de laatste Nederlandse historicus die met gezag kon spreken en oordelen over het geheel van de Nederlandse geschiedenis. Zijn inzichten in hoe men in de zestiende eeuw de Opstand tegen Spanje legitimeerde zijn even origineel en waardevol als wat hij schreef over de Patriottentijd, over de totstandkoming van het systeem van 1848, de cultuur en samenleving van het breukvlak van de negentiende en twintigste eeuw, of over de verwarringen van '1968'. Kossmann wist in zijn geschiedschrijving eruditie, diepgang en een onovertroffen kennis van zaken te paren aan een superieure schrijfstijl. De opstellen in deze bundel zijn een selectie uit het beste in zijn omvangrijke oeuvre.

Met zijn enthousiasme voor literatuur heeft Anthony Mertens als universitair docent en literair criticus in de laatste decennia van de vorige eeuw generaties academici en lezers geïnspireerd. Voor Mertens is lezen 'verleid worden' - en dat is precies wat hem vanaf zijn vroegste jeugd is overkomen. Hij liet zich verleiden. Niet zozeer door de rumoerige bestsellerauteurs, maar meer door die schrijvers die in de luwte aan een schitterend oeuvre werkten. Alle stukken, geschreven in een aanstekelijke en elegante stijl, getuigen naast grote eruditie van een sterk engagement. Lezen, man! geeft een krachtig, aanstekelijk en eigenzinnig inzicht in dertig jaar literatuurgeschiedenis.

Cultuurfilosofische essays over onder meer de antieke geschiedschrijving van de Historia Augusta alsook over enkele hedendaagse auteurs als Thomas Mann.

Portretten door de Nederlandse letterkundige (1917- ) van literaire tijdgenoten.

This collection of essays addresses the nature of books and literature as a moral imperative and explores the consequences of society's betrayal of its readers and writers. Amongst the writers who feature in the book are Jorge Luis Borges, Julio Cortazar, G.K. Chesterton, St Augustine and Goethe.

Keuze en nawoord door C.J. Pouw. Vertaald door C.J. Pouw en Wilfred Smit.