Literatuur Wetenschappen

Vestdijk jaarboek 1997

Liefde-literatuur-dood is de thematische drie-eenheid binnen het oeuvre van Jeroen Brouwers. Zijn fascinatie voor zelfmoord dateert van het begin van de jaren zeventig, toen een vriendin zich het leven had genomen. Brouwers' wens om het zelfmoordraadsel te begrijpen resulteerde in het inmiddels legendarische boek 'De laatste deur'. Dit is de ingrijpend herziene en zeer uitgebreide editie van het dertig jaar geleden verschenen werk, dat handelt over de zelfverkozen dood van Nederlandstalige schrijvers. Vanuit gevoelens van mededogen, begrip en solidariteit met hen die in het verleden en de meer recente tijd de hand aan zichzelf sloegen (van wie hij er enkelen van zeer nabij heeft gekend), poogt Brouwers aan de hand van hun literaire werk een mogelijke verklaring te vinden voor hun ultieme daad. Brouwers karakteriseert op integere en invoelende wijze uiteenlopende figuren als François Haverschmidt (Piet Paaltjens), Menno ter Braak, Halbo Kool, Jan Emmens, Jan Arends, Dirk de Witte, Jan Emiel Daele, Jotie T'Hooft en tal van anderen. Deze nieuwe editie bevat ook levensgeschiedenissen van overledenen in de laatste jaren: Adriaan Venema, Anil Ramdas, Nanne Tepper, Joost Zwagerman en Wim Brands. Aan 'De laatste deur' is een supplement toegevoegd ('De zwarte zon', 'De versierde dood' en verspreide opstellen) met essays over buitenlandse schrijvers en onderwerpen als zelfmoordverenigingen en sekten, en geruchten en verzinsels over zelfmoord. Een aantal van deze opstellen is niet eerder in boekvorm verschenen.

In 2017 was het honderddertig jaar geleden dat Eduard Douwes Dekker overleed. Maar wat betekent Multatuli voor de huidige  tijd? Het laatste deel van zijn Volledige werken is meer dan twintig jaar geleden verschenen en de bekroonde biografie van Dik van der Meulen stamt alweer uit 2002. Toch is het onderzoek naar zijn leven en werk nog altijd in ontwikkeling. Binnen de muren van de neerlandistiek is er aandacht voor hoog en laag, voor centrum en periferie, voor context en literaire theorie. Het is belangrijk dat er telkens vanuit andere invalshoeken en perspectieven naar klassieke auteurs gekeken wordt. Deze bundel is daar een voorbeeld van. Elf wetenschappers, uit Nederland, maar ook uit Duitsland, Engeland en Vlaanderen, laten hun licht schijnen op een nieuw of nog onvoldoende onderzocht perspectief op deze auteur. Zo kunnen oude en nieuwe lezers kennismaken met een kersverse Multatuli.

Vierentwintig essays van letterkundigen over de rol van kritiek vroeger en nu, als hommage aan Kees Fens. De critici die met name aandacht krijgen zijn : Kees Fens, Sainte-Beuve, Matthew Arnold en Busken Huet. Ook krijgt het tijdschrift 'Merlijn' specifieke aandacht omdat het een omwenteling heeft veroorzaakt in het denken over de praktijk en de literaire kritiek.

Essays over antieke, oude en nieuwe poëzie.

Van Karel van het Reve zijn vooral portretfoto's bekend. Zittend achter zijn bureau, ernstig kijkend in de camera, poserend voor krant of tijdschrift. Maar van het kind, de broer, de zoon, de pionier, de echtgenoot, de vader, de correspondent, de kameraad, de kampeerder Van het Reve, daarvan zijn nauwelijks beelden gepubliceerd. Uit familiealbums en uit openbare en particuliere collecties kwamen verrassende foto's tevoorschijn. Foto's die veel meer kanten en periodes van de schrijver documenteren: de vroege jeugd in Betondorp, het meedoen met Circus Elleboog, de fietstocht naar Parijs met zijn eerste vriendinnetje, de reizen naar Rusland, zijn vriendschappen en televisieoptredens. De lezer van het werk van Karel van het Reve zal veel scènes herkennen. Menige foto wordt toegelicht door middel van citaten uit het "Verzameld werk.

In "Literaire vriendschappen en andere stommiteiten" doet Piet Calis op aanstekelijke wijze een boekje open over zijn bizarre ontmoetingen met schrijvers, over zijn literaire vriendschappen en de onderlinge ruzies. Zijn herinneringen leveren een verrassend en fascinerend portret op van onze literaire wereld. Willem Elsschot, Jan Hanlo, Godfried Bomans, Willem Frederik Hermans, Hugo Claus en vele anderen, vaak nog helemaal in de roes van hun pas gepubliceerde verzenbundel, hun roman of toneelstuk, vertellen hier openhartig over hun passies en teleurstellingen en over het eindeloze avontuur van het schrijven

Overzicht van de marginalisering van de literatuur sinds de 18e eeuw.

P.L. Tak was lid van het partijbestuur van de SDAP en hoofdredacteur van de partijkrant 'Het Volk'. Tak was zeer ongelukkig met de Haans 'Pijpelijntjes' en 'Pathologieën' en ontsloeg de Haan als medewerker bij 'Het Volk'

Lewis Carrolls Dreamchild as seen through the Critics Lookin Glasses, 1865 - 1971

Schrijvers en tijdschriften tussen 1941 en 1945

Beschouwing over lezen als een gave of kunst, met als uitgangspunt dat door de grote nadruk op schrijven en schrijverschap het lezen, als basisvaardigheid van de gebruikers van boeken, niet de aandacht krijgt die het verdient.

Geillustreerd boek over de schrijver Marcel Proust, met een tiental studies betreffende zijn werk.  

Documentatie over het Nederlandse protestants-christelijke literaire tijdschrift. 1923-1940