Geheugen, spreek, een autobiografie herzien

Geheugen, spreek (1951) is de meesterlijke autobiografie die Vladimir Nabokov schreef over de eerste 41 jaar van zijn leven. De jaren die aristocratisch rijk beginnen in Rusland, eindigen in emigranten armoe bij het zien van de oceaanstomer die het kleine gezin Nabokov van St. Nazaire in Frankrijk op het nippertje naar Amerika zal brengen. De wieg schommelt boven een afgrond en het gezond verstand zegt ons dat ons bestaan niet meer is dan een vluchtig kiertje licht tussen twee eeuwigheden van duisternis, luidt de beroemde eerste zin van deze autobiografie. Je kunt over die vluchtigheid treuren, maar Geheugen, spreek bewijst juist hoe eindeloos en volgepakt een mensenleven, mits door het geheugen verlicht, eigenlijk is.