Achter onze bonte vaan, Een beeld van de Arbeiders Jeugd Centrale 1918-1959

De AJC was een socialistische jeugdbeweging. Ze probeerde evenwicht te vinden tussen individuele ontplooiing van haar leden en gemeenschapsvorming, en heeft kans gezien om uit deze elkaar in de weg zittende principes een vruchtbaar opvoedingsmodel te ontwikkelen. Het is indrukwekkend te zien hoe dit werk met pubers en adolescenten (meisjes en jongens bij elkaar) in de praktijk leidde tot een gave gemeenschap van vrije mensen.

Welke middelen werden toegepast? Politieke voorlichting om te beginnen. Alle leden van boven de zestien kwamen wekelijks in gesprekskernen bijeen. Verder waren er spreekbeurten, was er voorlichting in de AJC periodieken en bezochten veel AJC'ers in hun vakantie een conferentiekamp op de Paasheuvel of elders. Apart moet gewezen worden op het uitzonderlijk democratisch gehalte van de AJC. Hoewel centraal geleid, bestond de AJC uit groepen en afdelingen die zichzelf bestuurden. Het tweejaarlijkse congres benoemde en controleerde het hoofdbestuur.

Het culturele werk stimuleerde - naast museumbezoek en het gezamenlijk bijwonen van concerten vooral het zelf doen: zang en muziek, volksdans, lekenspel, handenarbeid, sport en spel, wandelen en kamperen. En altijd waren er de mei, pinkster en vriendschapsfeesten, met elk de eigen symbolen en rituelen.

Nadat de AJC in 1959 werd opgeheven, was het even stil. Maar al gauw kwamen de reünies. In 1977 werd de Werkgroep - kort daarna 'Stichting Onderzoek AJC gevormd, met als doel de geschiedenis van de AJC zo objectief mogelijk vast te leggen. Intussen is dat op velerlei wijze gebeurd. Tot op heden echter alleen in woorden, zij het soms met wat plaatjes. De Stichting Onderzoek AJC meende haar vijfentwintigjarige werkzaamheid nu te mogen afsluiten met een beeldverslag, zij het met wat toe lichtende teksten.

De samenstellers van Achter onze bonte vaan hebben met deze unieke serie beelden uit alle jaren van de AJC een belangrijk document aan de eerdere boeken toegevoegd. Voor oud leden in de eerste plaats, maar zeker ook voor belangstellende buitenstaanders is het boek van grote historische betekenis.