De laatste gouverneur, Alfons Verplaetse en de politiek

In 'De laatste gouverneur' doet Rik Van Cauwelaert het verhaal van de Belgische centrale bankier Alfons Verplaetse (1930-2020), de man die pas in actie kwam vanaf vijf miljard frank. Hij hield naar eigen zeggen geen rekening met de cijfers na de komma, maar liet zich er toch nooit aan vangen. In 1982 organiseerde Verplaetse als kabinetsmedewerker van premier Wilfried Martens de devaluatie van de Belgische frank, die hij naderhand als gouverneur aan de sterke Duitse mark koppelde, tegen het advies van gezaghebbende economen in. Waarna hij samen met premier Jean-Luc Dehaene het land de eurozone in gidste. Zijn weekends met Martens en ACV-voorzitter Jef Houthuys in het Ardense Poupehan maken deel uit van de politieke mythologie. Maar zijn netwerk reikte veel verder en was veel ingrijpender en internationaler dan Poupehan. Volgens Bundesbank-voorzitter Hans Tietmeyer was het Verplaetse die de Duitsers ervan overtuigde België tot de eurozone toe te laten. In zijn Zultse dialect onderhandelde hij met zijn Zuid-Afrikaanse collega Christian Stals over de verkoop van een groot deel van de Belgische goudreserves om de Belgische schuld terug te dringen, en dat na een wenk van koning Boudewijn. Tijdens de zomer van 1993 schakelde Verplaetse de Belgische grootbanken in om de grote speculatiestorm tegen de frank af te slaan. Tussendoor leerde hij zijn Nederlandse kompaan Wim Duisenberg, de eerste ECB-voorzitter, wat de Vlamingen bedoelen met ?in het wijwater pissen?. De methodes van Fons Verplaetse waren zelden orthodox en zijn oplossingen vaak drastisch, en als het hem uitkwam sprak hij in hiërogliefen. Maar hij was de laatste onafhankelijke gouverneur van de Nationale Bank van België.